آجر سنتی چیست و چگونه ساخته می شود؟

کاملا مشخص نیست که آجر سنتی از چه زمانی مورد استفاده انسان قرار گرفته است اما به نظر می رسد که انسان های اولیه با مشاهده ی پخته شدن گل در کنار اجاق های خود، پی به خواص آجر بردند و متوجه شدند که گل پخته شده از کلوخه هایی که به کار می بردند، سخت تر است.

اما در قدیم آجر در واقع به خشت هایی گفته می شد که فرامین و احکام دولتی بر روی آن نوشته می شد و به وسیله پختن این خشت ها نوشته های حک شده بر روی آن نمایان می شد.

آجر یکی از پر مصرف ترین مصالح ساختمانی است که در ایران باستان نیز مورد استفاده قرار می گرفته است.

از بناهای باستانی مشهوری که در ساخت آن از آجر استفاده شده، می توان به طاق کسری، مسجد جامع اصفهان، ساخت آتشکده هایی در زمان ساسانیان و… نام برد.

آجر سنتی چگونه ساخته می شود؟

ابتدا بایستی خاک رس با کیفیت مطلوب برای ساخت آجر فراهم شود پس از آنکه خاک را تبدیل به گل کردیم، در مرحله بعدی قالب گیری یا خشت زنی انجام می شود.

خشت ها را معمولا در روش سنتی در مقابل آفتاب می گذارند تا خشک شود که پس از خشک شدن به آن خشت خام می گویند.

در مرحله آخر این خشت های خام به کوره های آجر پزی منتقل می شود و در آنجا طی یک فرآیند خاص پخته و تبدیل به آجر می گردد.

ابعاد آجر به گونه ای است که به راحتی در یکدیگر قفل و بست شده و این خاصیت کیفیت های مهندسی بی شماری برای ساختمان ها ایجاد می کند از جمله در محل اتصال دو دیوار به یکدیگر و اجرای دهانه های وسیع به صورت قوس، طاق و گنبد است که از زمان ساسانیان در ایران رواج یافته است.

انواع کوره های آجر سنتی

کوره های آجرپزی سنتی انواع مختلفی داشته و به همین واسطه کیفیت آجرها نیز با یکدیگر متفاوت می باشد.

کوره های آجر سنتی به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند:

1- کوره های آجرپزی با آجر ثابت و آتش ثابت: در این نوع کوره ها خشت ها به صورت دایره وار و روی یکدیگر چیده می شوند و به صورت یک برج آجری قرار می گیرند. آتش درون این کوره افروخته می شود که باعث پخته شدن خشت ها شده و آن را تبدیل به آجر می کند.

2- کوره های آجرپزی با آجر ثابت و آتش رونده: در این نوع کوره ها خشت ها در سراسر طول کوره ریخته می شود و آتش درون آن در حال حرکت است. آتش در حال حرکت درون کوره باعث پخته شدن خشت ها و تبدیل آن به آجر می گردد.

3- کوره های آجرپزی با آجر رونده و آتش ثابت: در این نوع کوره ها یک تونل آتش وجود دارد که در وسط آن آتش با حجم بسیار بالا به وسیله گاز ایجاد می شود. در این کوره ها از یک طرف خشت های نپخته وارد تونل شده و از سوی دیگر آجرهای پخته خارج می شود که باید گفت این کوره ها تقریبا از حالت سنتی خارج شده و حالت مکانیزه به خود گرفته است.

منبع: ویکی پدیا – ساختمان 115